Pierwsi stalowowolanie, którzy przybyli tu ze wszystkich stron Polski, błyskawicznie i solidnie zbudowali zakłady i osiedle, organizowali infrastrukturę społeczną i tworzyli więzi sąsiedzkie. Byli to ludzie o wysokim poziomie fachowości, odpowiedzialności i patriotyzmu. Dali tego świadectwo nie tylko swoją pracą w okresie II RP, ale także postawą podczas okupacji niemieckiej.
Kolejne okresy w dziejach miasta przynosiły nowe fale napływu (ale i odpływu) ludności. Wciąż przybywali i przybywają tu ludzie kreatywni, odpowiedzialni, uzdolnieni. To nasi przodkowie, nasi sąsiedzi, koledzy z pracy… Jak to się stało, że właśnie tu znaleźli swoje miejsce na ziemi?
O tym opowiada projekt Muzeum Regionalnego w Stalowej Woli „Stalowowolanie. Kim jesteśmy” zainicjowany w 2015 roku. Zaczęło się od historii przedwojennych mieszkańców, pokazanej na wystawie, w publikacji, przypominanej na historycznym spotkaniu rodzin pionierów.
Kolejnym etapem projektu jest ten portal, który ma szerszy profil, nie ogranicza się bowiem do rodzin przedwojennych, ale otwiera miejsce, gdzie będzie można opowiedzieć o rodzinach, przybyłych tutaj także w kolejnych okresach dziejów miasta.
W ten sposób zbudujemy wspólnie historię ludzkich losów, pokażemy Stalową Wolę i jej specyfikę oczami mieszkańców. Odkryjemy niezwykłe, unikatowe historie, których nie znajdziemy w podręcznikach, opowiedziane przez ludzi związanych ze Stalową Wolą.
Nasz portal ma stać się miejscem żywej pamięci, gromadzenia cennego materiału archiwalnego, wymiany informacji między młodym a starszym pokoleniem, a także między stalowowolanami mieszkającymi w różnych miejscach kraju i świata. Jest to także platforma popularyzacji dawnego i kształtowania współczesnego etosu stalowowolanina, kreowania patriotyzmu lokalnego i poczucia dumy z przynależności do społeczności miasta.
Stalowa Wola powstała od zera w latach 1937-39, jako „flagowa” inwestycja Centralnego Okręgu Przemysłowego. W tym czasie zbudowano tu Zakłady Południowe (huta stali jakościowych i fabryka zbrojeniowa), elektrownię węglową oraz miasto dla 4 tysięcy mieszkańców. Pierwsi stalowowolanie, którzy błyskawicznie i solidnie zbudowali miasto i zakłady, organizowali infrastrukturę społeczną i tworzyli więzi sąsiedzkie, to byli ludzie o wysokim poziomie fachowości, odpowiedzialności i patriotyzmu. więcej
We wrześniu 1939 roku część mieszkańców była powołana do wojska. Inni, pracownicy Zakładów, uczestniczyli w ewakuacji ZP. Wojna nie spowodowała zniszczenia Stalowej Woli, ponieważ Niemcom zależało, żeby przejąć na swój użytek tutejsze supernowoczesne zakłady zbrojeniowe. Wkroczyli do miasta w połowie września 1939. W październiku 1939 r. ze wschodu z wojennej wędrówki wracali pracownicy ZP z rodzinami. więcej
W 1945 roku w Stalowej Woli nadal kwaterowały wojska radzieckie, m.in. w budynku gimnazjum. Dopiero na przełomie października i listopada 1945 roku Rosjanie opuścili Stalową Wolę, zostawiając zdewastowane kwatery. Ruch ludności był nieustanny, jedni wyjeżdżali, drudzy przybywali. W tym okresie ze Stalowej Woli wyjechało wielu tych, którzy napłynęli przed wojną lub w czasie okupacji, na ogół dobrzy fachowcy i znaczna część inteligencji – zagrożeni aresztowaniem członkowie organizacji podziemnych w większości szukali schronienia na ziemiach zachodnich, z których wyjeżdżali Niemcy. więcej
W połowie lat pięćdziesiątych zmniejszyły się wyraźnie zamówienia wojskowe. Trwały poszukiwania nowego profilu produkcyjnego dla Huty Stalowa Wola. Zaczęto wytwarzać wózki akumulatorowe i sprężarki. Wzrost liczby mieszkańców odbywał się poprzez wysoki w tym czasie przyrost naturalny i migrację ludności. Do Stalowej Woli z biegiem lat napływało coraz więcej ludzi, większość nowych mieszkańców rekrutowała się ze wsi. I tak np. w 1965 roku w Stalowej Woli osiedliło się 1125 osób, z czego aż 740 ze wsi. więcej
Lata 70. przyniosły korzystne zmiany w profilu produkcyjnym Huty. Podjęcie wytwarzania maszyn budowlanych w kooperacji z fabrykami amerykańskimi i angielskimi, stało się bodźcem do rozwoju Zakładu i miasta. W tym okresie Huta zabiegała o wykształconych ludzi i stwarzała im jak najlepsze warunki bytowe. Ze względu na dobre zarobki i stosunkowo dużą łatwość w uzyskaniu mieszkania, Stalowa Wola stawała się atrakcyjnym miastem. Na początku lat siedemdziesiątych zaznaczył się niewielki wzrost napływu ludności miejskiej. więcej
Po fali entuzjazmu spowodowanego zmianami ustrojowymi, nastąpiły problemy gospodarcze. Zmienił się charakter miasta, dotychczas czerpiącego swoje znaczenie i potencjał z Huty Stalowa Wola. Zmiany w zasadach funkcjonowania Huty i innych zakładów spowodowały zwolnienia z pracy. Część stalowowolan zakładała własną działalność gospodarczą, kwitł prywatny handel i usługi. Powstały też nowe zakłady produkcyjne, m.in. Stahlschmidt & Maiworm, Thoni Alutec, TASTA. więcej
„Stalowowolanie – kim jesteśmy” to projekt Muzeum Regionalnego w Stalowej Woli, wspierany przez Prezydenta Miasta, zainicjowany w roku 2015.
Mieszkańcy Stalowej Woli, nowego ośrodka powstałego od zera w latach 1937-1939, pochodzili z całej Polski. Przyjeżdżali tu w poszukiwaniu pracy, mieszkania, dla prowadzenia działalności gospodarczej, społecznej i kulturalnej. Wnosili w życie miasta swoją aktywność, tworzyli i kształtowali klimat miasta.
Ten napływ trwa nieprzerwanie od założenia Stalowej Woli. Wciąż osiedlają się tu nowi ludzie. Każdy czas ma swoją specyfikę, każde nowe pokolenie wnosi inne wartości w życie miasta.
Pierwszym przedsięwzięciem projektu było odkrycie i przypomnienie pierwszych mieszkańców, a zarazem twórców Stalowej Woli, poprzez pokazanie etosu tamtego pokolenia, wyrażającego się w codziennych zachowaniach, stylu życia wpojonego dzieciom i wyborach dokonywanych w sytuacjach ostatecznych.
W tym celu zrealizowane zostały następujące działania:
Regulamin Honorowego Pierścienia Stalowej Woli
Zobacz certyfikat pioniera
Pobierz regulamin Honorowego Pierścienia Stalowej Woli
Na portalu chcemy publikować wspomnienia o mieszkańcach Stalowej Woli, przybyłych tu w różnych okresach. Jak trafili do Stalowej Woli, czym tu się zajmowali, jak żyli?
Wspomnienia w wersji elektronicznej (pisemne – w Wordzie, nagrania audio lub wideo w plikach MP3) i skany fotografii prosimy nadsyłać na adres mailowy: zgloszenie@stalowowolanie.pl Do materiałów należy dołączyć zgłoszenie, opatrzone zgodą na publikację.
Wydawca:
Muzeum Regionalne w Stalowej Woli
ul. Sandomierska 1
37-464 Stalowa Wola
Tel. +48 15 844 85 56
Fax +48 15 844 85 57
e-mail: muzeum@muzeum.stalowawola.pl
www.muzeum.stalowawola.pl
Posiadasz ciekawe zdjęcia archiwalne lub materiały historyczne, które dotyczą zasłużonych mieszkańców Stalowej Woli?
Zapraszamy do wypełnienia poniższego formularza, skontaktujemy się w możliwie najkrótszym czasie.